Türkiye ve Dünya’da Organik Tarım Alanı Gereklilikleri
24-03-2021
10:26
Organik olarak bir ürünü, gıdayı satmak, etiketlemek veya temsil etmek amacıyla hasat edilen ürünlerin yetiştirildiği herhangi toprak arazisi birçok kısıtlama ve gereksinimi karşılamak zorundadır. Türkiye’de bir tarım arazisi sahibinin organik bitkisel üretim yapabilmesinin koşulları Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Organik Tarımın Esasları Ve Uygulanmasına İlişkin Yönetmelik ile net olarak belirlenmiştir.
Bu yönetmelik esas olarak, Organik tarım faaliyetleri başlığı altına "Toprak, su, bitki, hayvan ve doğal kaynaklar kullanılarak organik ürün veya girdi üretilmesi ya da yetiştirilmesi, doğal alan ve kaynaklardan ürün toplanması, hasat, kesim, işleme, tasnif, ambalajlama, etiketleme, muhafaza, depolama, taşıma, pazarlama, ithalat, ihracat ile ürün veya girdinin tüketiciye ulaşıncaya kadar olan diğer işlemlerin” kurallarını belirler.
Organik bitkisel üretim yapmak isteyen çiftçi ve organik tarım yapılacak araziler önce geçiş sürecine alınır. Bitkisel üretim için organik tarıma başlanmasından bir sene sonra elde edilen ürünler organik geçiş süreci ürünü olarak değerlendirilir. Bu sürede elde edilen ürünler "Organik tarım geçiş süreci ürünüdür" etiketiyle pazarlanabilir.
Toprak koşullarını iyileştirmek için ham gübre gibi bitki ve hayvansal materyaller kullanılırken, bu mahsul, toprak ya da su kirliliği olmayacak şekilde yapılmalıdır.
Organik mahsuller için kullanılan ekim stoğu söz konusu olduğunda, organik stok tavsiye edilir, ancak organik bir tohum gibi, hiçbir şey yoksa kesinlikle organik stok kullanılması zorunlu değildir. Ticari olarak temin edilebilen bitki stoğu bulunamazsa, çok yıllık bir organik ürün üretmek için organik olmayan ekim stoğu kullanılmasına izin verilebilir, ancak bu stok bir yıl ya da daha uzun bir süre organik yönetim sistemi altında tutulduktan sonra gerçekleştirilebilir. Burada dikkat edilmesi gereken en önemli kurallardan biri, yenilebilir filizler üretiliyorsa yalnızca organik olarak üretilmiş tohumların kullanılabileceğidir.
Mahsul rotasyonu ile toprak ve mahsul besin yönetimi uygulamaları.
Hastalık vektörlerini, yabancı ot tohumlarını ve zararlı organizmalar için habitatları ortadan kaldıran sanitasyon önlemleri.
Ürün sağlığını geliştiren kültürel uygulamalar. Bu, bölgeniz için doğru bitki türlerini seçmeyi ve yaygın zararlılara, yabani otlara ve hastalıklara yerleşik direnci olan bitki çeşitlerini seçmeyi içerebilir.
Haşere türlerinin avcılarının ya da parazitlerinin sokulması, zararlıların doğal düşmanları için habitatın uygun şekilde geliştirilmesi ile yemler, tuzaklar ve kovucular gibi sentetik olmayan kontroller gibi mekanik veya fiziksel haşere kontrolü.
Bu yönetmelik esas olarak, Organik tarım faaliyetleri başlığı altına "Toprak, su, bitki, hayvan ve doğal kaynaklar kullanılarak organik ürün veya girdi üretilmesi ya da yetiştirilmesi, doğal alan ve kaynaklardan ürün toplanması, hasat, kesim, işleme, tasnif, ambalajlama, etiketleme, muhafaza, depolama, taşıma, pazarlama, ithalat, ihracat ile ürün veya girdinin tüketiciye ulaşıncaya kadar olan diğer işlemlerin” kurallarını belirler.
Organik bitkisel üretim yapmak isteyen çiftçi ve organik tarım yapılacak araziler önce geçiş sürecine alınır. Bitkisel üretim için organik tarıma başlanmasından bir sene sonra elde edilen ürünler organik geçiş süreci ürünü olarak değerlendirilir. Bu sürede elde edilen ürünler "Organik tarım geçiş süreci ürünüdür" etiketiyle pazarlanabilir.
Yönetmelikte yazan kurallara göre tarım arazisinde yetiştirilen bir ürünün organik etiketi alabilmesi için "Organik bitkisel üretimde toprağın biyo-çeşitliliğini geliştiren, toprağın organik maddesini koruyan veya artıran, toprağı sıkıştırmayan ve erozyonu engelleyen toprak işleme teknikleri kullanılmak zorunludur. Organik tarımda kullanılan üretim teknikleri çevre kirliliğini engellemeli veya minimuma indirmelidir.
Yine yönetmeliğe göre yetiştirilen tarımsal ürün organik olarak değerlendirilecek bitkisel ürünler için, tek yıllık bitkilerde ekim tarihinden itibaren en az iki yıl, mera ve yem bitkilerinde yem olarak kullanılmasından önce en az iki yıl, çok yıllık bitkilerde ise ilk organik ürün hasadından önce üç yıllık geçiş sürecinin uygulanması gerekir. Geçiş sürecinde bitkisel üretim için ilgili üretim alanında yönetmelik ile yasaklanmış girdinin kullanıldığı en son tarih temel alınır.
Bu yönetmelik ile organik bitkisel üretim yapabilmek için birçok kural net ve ayrıntılı bir şekilde belirtilmiştir.
Tüm bu kuralların uygunluğunu ve organik bitkisel üretim sürecini bakanlıktan akredite almış organik ürün denetim kuruluşları denetlemektedir. Bir çiftçi olarak organik üretim yapmak için önce bu kuruluşlardan biri ile temasa geçmek gereklidir.
Organik tarım kurallarının dünyada uygulamaları ise bazı farklılıklar gösterir. Organik tarım için ABD örneği temel alınırsa dünyada ise şu kurallar geçerlidir. Dünya ile Ülkemizdeki organik yetiştiricilik farklarını görmek için bu örnek yararlıdır.
Dünyada Organik Yetiştiricilik için Temel Arazi Gereksinimleri
Organik yetiştiriciliğin sıkı bir politika ile denetlendiği ABD’de kurallar Ulusal Organik Program (NOP) adı altında yasalar ile belirlenmiştir. ABD’de NOP tarım arazilerinizde organik mahsul yetiştirmeyi ve satmayı planlıyorsa, arazi aşağıdaki iki temel gereksinimi karşılaması beklenir;
Arazi, bir mahsulün hasat edilmesinden en az üç yıl önce tüm yasaklanmış maddelerden arındırılmış olmalıdır. Örneğin, arazinizde yasaklanmış bir madde kullandığınızı ve ertesi yıl arazide buğday yetiştirdiğinizi varsayalım. Bu buğdayı organik olarak satamaz ya da pazarlayamazsınız.
Yasaklı maddelerin istenmeyen herhangi bir şekilde uygulanmasını önlemek için tüm arazilerin ayrı, tanımlanmış sınırları ve tampon bölgeleri olmalıdır. Araziniz organik yönetim altında olmayan arazinin hemen yanında olabileceğinden bu kural önemlidir.
NOP Toprak Verimliliği ve Mahsul Besin Yönetim Kuralları
Temellerin ötesinde, organik mahsul üreticileri topraklarını ve mahsul besinlerini politikası kapsamında yönetmelidir.
Toprak işleme ve yetiştirme uygulamalarınız toprağın fiziksel, kimyasal ve biyolojik durumunu korumalı veya iyileştirmelidir.
Toprak erozyonu en aza indirilmelidir.
Ürün rotasyonu, bitki örtüleri ile bitki ve hayvan materyallerinin uygulanması gibi kimyasal olmayan toprak uygulaması yöntemleri uygulanmalıdır.
Kullanılan herhangi bir kompostlanmış bitki ve hayvan materyali, kompostlama bölümünde NOP tarafından ortaya konan işlem yoluyla üretilmelidir.
Toprak organik maddesini korumak veya iyileştirmek için üreticiler, "Ulusal Sentetik Maddeler Listesi” tarafından izin verilen mahsul besinini veya toprak tadilatını, düşük çözünürlüğe sahip mayınlı bir madde, eğer madde ulusal sentetik olmayanlar listesi ile uyumluysa, yüksek çözünürlüğe sahip mayınlı bir maddeyi kullanabilir. Üreticiler arazide arıtma çamuru kullanamazlar.
Organik bir üretici olarak, çimen, örtü bitkileri, yeşil gübre bitkileri ve av mahsullerini içeren ancak bunlarla sınırlı olmayan bir mahsul rotasyon planı uygulamanız gerekir. Organik çiftlikteki ürün rotasyonu, toprak organik madde içeriğinin korunması veya iyileştirilmesi, haşere yönetimi, eksik veya fazla bitki besin maddelerinin yönetimi ve erozyonun kontrolüne yardımcı olma operasyonuna uygulanmalıdır.
Organik çiftlikte uygun bir entegre zararlı yönetimi (IPM) sistemi önemlidir ve başka bir NOP arazi gereksinimidir. Ürün zararlılarını, yabani otları ve hastalıkları kontrol etmek ve önlemeye yardımcı olmak için üreticilerin iyi bir IPM'ye ihtiyaçları vardır. NOP, aşağıdaki haşere ve hastalık uygulamalarına izin verir:
Hastalık vektörlerini, yabancı ot tohumlarını ve zararlı organizmalar için habitatları ortadan kaldıran sanitasyon önlemleri.
Ürün sağlığını geliştiren kültürel uygulamalar. Bu, bölgeniz için doğru bitki türlerini seçmeyi ve yaygın zararlılara, yabani otlara ve hastalıklara yerleşik direnci olan bitki çeşitlerini seçmeyi içerebilir.
Haşere türlerinin avcılarının ya da parazitlerinin sokulması, zararlıların doğal düşmanları için habitatın uygun şekilde geliştirilmesi ile yemler, tuzaklar ve kovucular gibi sentetik olmayan kontroller gibi mekanik veya fiziksel haşere kontrolü.
Tamamen biyolojik olarak parçalanabilen malzemelerle malçlama, biçme, sentetik malçlama, hayvancılık otlatma, elle ot temizleme ve alev, ısı ya da elektrikli araçlar gibi mekanik yetiştirme yabancı ot kontrolü için izin verilir.
Organik tarım amacı ile görüldüğü gibi Türkiye ile Dünya arasında bazı temel farklılıklar olsa da genel olarak aynı kuralları geçerlidir. Bunun nedeni organik sektörünün bir de ihracaat yönü bulunmasıdır. Eğer organik tarımsal ürününüzü ihraç etmek istiyorsanız dünyadaki kurallarıda bilmeniz gerekli olacaktır.