Oleuropein Nedir?

Oleuropein bir glikosillenmiş seco-iridoid, yeşil zeytin, kabuk, meyvenin etli kısımlarında, bitki yapraklarında, argan yağı ve tohumların da bulunan fenolik acı bir bileşiktir. Oleuropein terimi, asıl olarak zeytin ağacının botanik ismi, "Olea europaea”dan türetilmiştir.

Bitki bazlı gıdalar, balık ve zeytinyağı açısından zengin bir "Akdeniz diyeti", metabolik sendrom ve nörodejeneratif bozukluklar dahil olmak üzere yaşlanmayla ilişkili çoğu hastalık riskinin azalmasıyla ilişkilendirilir. Zeytinyağı ve zeytin ağacı yapraklarında bulunan zenginleştirilmiş polifenolik bir bileşik olan Oleuropein, pek çok akademik çalışma ile rapor edilen çeşitli sağlık yararları nedeniyle son yıllarda yüksek oranda bilimsel ilgi görmüştür. Oleuropein’in "in vivo” ve "in vitro” (in vitro, laboratuvar ortamında veya yapay koşullarda, in vivo ise canlı ortamda veya yaşayan koşullarda demektir.) olarak işlev gördüğü mekanizmalar araştırılmaktadır. Bunun yanında oleuropeinin koruyucu etki mekanizmasını daha iyi anlamak ve oleuropeini bir terapötik olarak geliştirmek için daha fazla çalışma yapılmaktadır. Oleuropein ve metaboliti hidroksitirosol, zeytinyağının bazı antioksidan, antienflamatuar ve hastalıklarla mücadele aktivitelerinden sorumlu olabilecek güçlü antioksidan aktiviteye sahiptir.

Oleuropein en çok kan basıncını düşürücü etkisi ile bilinir. Oleuropein, intraperitoneal veya intravenöz enjeksiyonlar yoluyla uygulandığında, hayvan deneylerinde sistolik ve diyastolik kan basıncını önemli ölçüde düşürdüğü görülmüştür. Oleuropeinin kan basıncını düşürme yeteneği, hafif ila orta dereceli hipertansiyon tedavisinde zeytin yaprağının geleneksel kullanımını haklı çıkarabilir. Oleuropeinin, bilimsel açıklaması ile Nrf2 aracılı sinyal yolunun aktivasyonu yoluyla mitokondriyal fonksiyonu geliştirerek hipotalamusu oksidatif stresten koruyarak bu yararı sağlamaktadır. Bu etkiler, takviye hipertansiyonun başlangıcından önce veya sonra gerçekleştiğinde belirgindir. Bu da oleuropeinin yüksek tansiyonu hem önlemek hem de tedavi etmek için umut verici bir strateji olduğunu düşündürmektedir.

Oleuropeinin, hipertansiyonun ötesinde, kardiyoprotektif, anti-inflamatuar, antioksidan, anti-kanser, anti-anjiyojenik ve nöro-koruyucu fonksiyonlara sahip olduğu gösterilmiştir. Bu nedenle çeşitli insan hastalıkları için terapötik potansiyele sahip olabilir. Oleuropein, beynin Parkinson hastalığında nörodejenerasyondan en çok etkilenen bölgesi olan yaşlı sıçanların esas nigra bölgesindeki oksidatif hasarı azaltır. Oleuropein, Alzheimer hastalığında rol oynayan proteinler olan hem amiloid beta hem de tau'nun toksik agregasyonunu önler. Kanserle ilgisi olan oleuropein, meme kanseri hücrelerinde sıklıkla aşırı eksprese edilen bir protein olan insan epidermal büyüme faktörü reseptörü 2'nin güçlü bir inhibitörüdür. Farelerde kolit ile ilişkili kolorektal kanser üzerinde kemopreventatif bir etki göstermiştir. Mekanistik çalışmalar, oleuropeinin koruyucu etkilerinde otofaji ve rapamisinin memeli hedefinin (mTOR) inhibisyonunu ima etmektedir. Oksidatif stres ve mTOR yolunun düzensizliği, nörodejenerasyon, kanser, diyabet ve fizyolojik yaşlanma arasında ortak bir temadır ve oleuropeinin çeşitli hastalıklarda koruyucu etkilerinin ortak bir moleküler mekanizma yoluyla ortaya çıkabileceğini düşündürmektedir.

Oleuropein'in birçok faydasına rağmen, bazı bireylerde zararlı etkileri ile ilgili hususlar göz ardı edilmemelidir. Oleuropein, zaten düşük tansiyonu olan kişilerde düşük tansiyonu daha da şiddetlendirebilir. Oleuropein, kan basıncını düşürmek veya diyabeti düzenlemek için tasarlanmış diğer farmasötik ilaçlarla da etkileşime girebilir. Aditif veya antagonistik ilaç etkileşimlerinden ve yan etkilerden kaçınmak için hastalar, kullanmadan önce doktorlarına danışmalı ve kullanılan her ilaç hakkında doktorlarını bilgilendirmelidir.

Oleuropeinin beklenmedik faydaları ve benzersiz özellikleri, insan sağlığını geliştirmek için Akdeniz diyetinin bu önemli bileşeninin sürekli kullanımı ve araştırılması için yeterli gerekçe sağlar. Oleuropeinin çeşitli koruyucu etkilerine dahil olan hücresel ağların daha kapsamlı bir şekilde anlaşılması için gelecekteki çalışmalara ihtiyaç vardır.

Kaynak:US National Library of Medicine