Grip ve Soğuk Algınlığı İçin Kullanılan Ürünler Gerçekten Etkili mi?
05-03-2022
08:03
Kovid pandemisi ile beraber neredeyse düşünmeyi bile tamamen ihmal ettiğimiz hastalıklar olan grip ve soğuk algınlığı hastalıkları biz onları unutsak da onlar bizi unutmadılar. Ama pek çok kişi grip ve soğuk algınlığına kovid kadar yakalanıyor. Belki de her iki hastalık ile mücadele etmek durumunda kalıyorlar. Üstelik kovid tedavisi halen belirsiz olsa da hastalığı atlatmak için aynı benzer besinlerin tüketilmesi öneriliyor. O zaman bu hastalıkları savuşturmak için gelin grip ve soğuk algınlığını daha yakından tanıyıp elimizdeki doğal ürünlerin bir stoğunu sayalım ve işe yarayıp yaramadıklarını tartışalım.
Güvenlikle ilgili not: Oral yoldan alınan takviye çinko da mide bulantısına ve diğer gastrointestinal semptomlara neden olabilir. Özellikle yüksek dozlarda uzun süreli çinko kullanımı bakır eksikliği gibi sorunlara neden olabilir. Çinko, antibiyotikler ve penisilamin (romatoid artrit tedavisinde kullanılan bir ilaç) dahil ilaçlarla etkileşime girebilir.
Ekinezya'nın soğuk algınlığını önlemeye veya tedavi etmeye yardımcı olduğu kanıtlanmamıştır. Ekinezya, bazı kişilerin soğuk algınlığını tedavi etmek veya önlemek için kullandığı bitkisel bir takviyedir. Ekinezya ürünleri, ekinezya bitkisinin farklı türlerini, parçalarını ve müstahzarlarını içeren çok çeşitlidir. Araştırmaların incelemeleri, bazı ekinezya türlerinin yetişkinlerde soğuk algınlığı tedavisinde yararlı olabileceğine dair kanıtlar bulurken, diğer türlerin yardımcı olmadığı görülmüştür. Ayrıca ekinezyanın yetişkinlerin yakalandığı soğuk algınlığı sayısını azalttığı da gösterilmemiştir. Çocuklarda ekinezya ile ilgili sadece küçük bir araştırma yapılmıştır ve bu araştırmanın sonuçları tutarsızdır.
Güvenlik hakkında not: Uzun süre probiyotik almanın etkileri hakkında çok az şey bilinmektedir. Çoğu insan, probiyotikleri herhangi bir yan etki yaşamadan veya gaz gibi yalnızca hafif gastrointestinal yan etkilerle birlikte kullanabilir. Ancak ciddi yan etkilere ilişkin bazı vaka raporları olmuştur. Probiyotikler, bir sağlık kuruluşu tarafından yakından izlenmedikçe, altta yatan ciddi sağlık sorunları olan kişiler tarafından kullanılmamalıdır.
Çoğu vaka hastaneye yatış olmadan iyileşse de, griple ilgili komplikasyonlar yüzünden her yıl binlerce kişi maalesef ölüyor. Özellikle kovid pandemisi ile beraber gribe yakalanmak durumu artık daha da tehlikeli hale getirdi. Soğuk algınlığı ise genellikle ciddi komplikasyonlara neden olmaz. Ancak bir doktora gitmenin ve okula veya işe gitmemenin önde gelen nedenleri arasındadır.
Bazı insanlar bu hastalıkları önlemek veya tedavi etmek için şifalı bitkiler, vitaminler ve mineraller gibi doğal ürünleri dener. Ama gerçekten işe yarıyorlar mı? Bilim bu konuda ne diyor?
Son yıllardaki gelişmeler ile beraber gripten korunmanın en iyi yolu aşı olmuştur. 2010'dan itibaren, gelişmiş ülkelerdeki hastalık kontrol merkezleri 6 aylık ve daha büyük tüm insanlara yıllık grip aşısı tavsiye etmeye başlamıştır.
Şu anda herhangi bir doğal ürünün gribe karşı faydalı olduğuna dair kesin kanıtlar bulunmasa da ağızdan alınan çinko takviyelerinin soğuk algınlığı tedavisinde yardımcı olduğu gözlemlenmiştir. Ancak çinko yan etkilere de neden olabilir ve ilaçlarla etkileşime girebilmektedir. Çinko iki biçimde takviye olarak satılmaktadır. Ağı yoluyla alınan haplar, tabletler, şuruplar veya intranazal çinko (örn. Merhem ve jeller). 2015 yılında yapılan bir klinik araştırma analizi, oral çinkonun semptomlar başladıktan sonraki 24 saat içinde alındığında soğuk algınlığının süresini azaltmaya yardımcı olduğunu buldu. İntranazal çinko ciddi bir yan etkiyle (koku alma duyusunun geri dönüşü olmayan kaybı) ilişkilendirilmiştir ve kullanılmamalıdır.
C vitamini soğuk algınlığını önlemez ve ama süresini ve şiddetini azaltır. Bilimsel literatürün 2013 yılındaki bir incelemesi, düzenli olarak C vitamini almanın soğuk algınlığı olasılığını azaltmadığını, ancak soğuk algınlığı semptomlarındaki iyileşmelerle bağlantılı olduğunu buldu. İnsanların sadece soğuk algınlığı geçirdikten sonra C vitamini aldıkları çalışmalarda, C vitamini semptomlarını iyileştirmedi.
Güvenlikle ilgili not: C vitamini genellikle güvenli kabul edilir; ancak yüksek dozlar ishal ve mide bulantısı gibi sindirim bozukluklarına neden olabilir.
Güvenlikle ilgili not: Ekinezya ile ilgili klinik çalışmalarda çok az yan etki rapor edilmiştir; ancak bazı kişilerde alerjik reaksiyonlar olabilir. Çocuklarda yapılan büyük bir klinik çalışmada, ekinezya alan çocuklarda kızarıklık gelişme riski daha yüksek olduğu gözlemlenmiştir.
Probiyotik takviyelerin soğuk algınlığını önlemeye yardımcı olabileceğine dair kanıtlar zayıftır ve uzun vadeli güvenlikleri hakkında çok az şey bilinmektedir. Probiyotikler, vücutta bulunan mikroorganizmalara benzer bir "iyi bakteri" türüdür ve sağlığa faydalı olabilir. Probiyotikler, diyet takviyeleri ve yoğurtların yanı sıra fitiller ve kremler gibi diğer ürünler olarak mevcuttur. 2015 yılında yapılan bir araştırma analizi, probiyotiklerin soğuk algınlığı gibi üst solunum yolu enfeksiyonlarını önlemeye yardımcı olabileceğini gösterse de, kanıtların sınırlamaları vardır.