Glutensiz Gıda ve Glutenli Gıda Farkı Nedir?
16-08-2021
00:14
Yazımız da, glütensiz bir diyet denemeniz gerekip gerekmediğine (veya denememeniz gerektiğine!) karar vermenize yardımcı olacaktır. Öncelikle "gluten nedir?” sorusunu cevaplamak gerekir.
Gluten Nedir?
Gluten buğday, arpa, çavdar ve tritikale adı verilen buğday/çavdar karışımında bulunan proteinlerin genel adıdır. Gluten, yiyecekleri bir arada tutan bir yapıştırıcı görevi görerek gıdaların şekillerini korumasına yardımcı olur. Bu noktayı açıklamak için klasik ekmek örneğini kullanalım. Gluten, ekmeğin dokusunu ve yapısını sağlar. Yani glüten esnek bir kalite ekleyen bir bağlayıcıdır (çiğ pizza hamurunu düşünün). Glutensiz bir üründe, yapıyı korumak için glüten yerine ksantan sakızı, guar sakızı gibi diğer koyulaştırıcı maddeler eklenir. Bu değiştirmeler olmadığında yiyecek parçalanır.
Glutensiz Beslenmek İçin 3 Neden
Bu otoimmün hastalığı olan kişilerde, sadece az miktarda glüten bile bağışıklık sistemini ince bağırsağa saldırması için tetikler ve çok fazla hasara neden olur. Zamanla, ince bağırsak hayati besinleri emme yeteneğini kaybeder ve bu da ciddi beslenme eksikliklerine yol açabilir. Örneğin, sindirim sistemi demiri ememiyorsa, çölyak hastası bir kişi demir eksikliği anemisi geliştirebilir ve yorgunluk yaşayabilir. Çölyak hastalarının çoğu ayrıca ishal, istenmeyen kilo kaybı, şişkinlik, kabızlık ve gaz gibi istenmeyen yan etkiler yaşar. Sıkı, glütensiz bir diyet benimsemek çölyak tedavisidir.
Gluten içeren yemeklerden sonra daha az şiddetli ancak belirgin şişkinlik, rahatsızlık, gaz ve/veya kabızlık yaşıyorsanız, hassasiyetiniz olabilir. Bunu bilmenin en iyi yolu, şüpheli suçluyu hayatınızdan çıkarmaktır. 6 hafta boyunca glüteni ortadan kaldırmak ve test etmek size zarar vermeyecektir. Bununla birlikte, glütensiz bir diyet benimsemek bir teşhisin yerini almamalıdır.
Dermatitis Herpetiformis (DH), bağışıklık sisteminin ince bağırsaktan ziyade cilde saldırmasını tetikleyen bir çölyak hastalığı şeklidir. Gluten intoleransı nedeniyle kronik kaşıntılı, inişli çıkışlı ve hatta ağrılı bir döküntü olarak kendini gösterir. Teşhis konulduktan sonra, glütensiz bir diyet rahatlama sağlayabilir.
Glutensiz bir diyetin tiroid rahatsızlıkları için terapötik bir tedavi olup olmadığını söylemek zor. Bazı küçük çalışmalar, otoimmün tiroid hastalığı olan kadınlara glütensiz bir diyetin yararını önermektedir ancak kanıtlayamamaktadır. Aslında bir glüten duyarlılığı varsa, bağırsak astarında bir miktar iltihaplanmaya neden olarak tiroid ilacının emilimini azaltıyor olabilir. Ayrıca glütensiz bir diyetin daha düşük bir inflamatuar yanıta neden olabileceği ve tiroid bezinin iltihaplanmasını nasıl azaltabileceği hakkında bazı teoriler de vardır. Diğer diyet değişiklikleri gibi, glüteni azaltmak da bu iltihabı azaltmaya yardımcı olabilir. 6-8 hafta boyunca glüteni tamamen ortadan kaldırmak denemeye değer ve bu size zarar vermez. Bir eliminasyon diyetini uygularken, eksiklikleri önlemek ve tetikleyici gıdaları doğru bir şekilde belirlemek için kayıtlı bir diyetisyenle yakın çalışmak önemlidir.
Gluten İçeren Yiyecek ve Ürünler
Gluten genellikle aşağıdaki gibi ürünlerde bulunur:
• Bira
• Ekmekler
• Et suyu, çorba
• Hububat
• Kurabiyeler ve krakerler
• Biraz çikolata, meyankökü
• Aromalı kahveler ve çaylar
• Taklit deniz ürünleri
• İlaçlar
• Makarnalar
• İşlenmiş gıdalar
• Salata sosları
• Sosisler, sosisli sandviçler, şarküteri etler
• Baharatlar
• Soya sosu